Arrestatie

Arrestatie is de tenuitvoerleggingsprocedure waarbij beslag wordt gelegd op goederen die niet in het bezit zijn van de schuldenaar zelf, hetzij in gerechtelijke zekerheidsstelling van een vermeende of gevestigde schuld, of in uitvoering van de rechterlijke beslissing die de schuld juridisch vaststelt.^[1] De vooraanstaande auteur op het gebied van de wet inzake tenuitvoerleggingsprodedures, J. Graham Stewart, (1898), schrijft dat arrestatie, zoals we het nu kennen, overgenomen is van Frankrijk. De Schotse wetgeving heeft daarmee het principe van de Romeinse wetgeving overgenomen, dat de alerte schuldeiser die eerst overgaat tot arrestatie, hoewel de beslissing of het vonnis nog niet verkregen zijn, de voorkeur krijgt.^[2] De tenuitvoerleggingsprocedure wordt gebruikt tegen alle categorieën van eigendom van de schuldenaar - roerend of onroerend - in handen van een derde partij, met uitzondering van het inkomen in handen van de werkgever van de schuldenaar, waarop de speciale processen van arrestatie van inkomen en executoriaal beslag van toepassing zijn.^[3]

Arrestatie kan daarom worden opgenomen in onze discussie (E-fiche 3) over de beslaglegging op roerende goederen. (Het is een oude Schotse gewoonte om, bijvoorbeeld, beslag te leggen op schepen door middel van arrestatie in rem.) Maar de veruit meest gangbare toepassing van arrestatie voor een schuldeiser is tegen de onroerende goederen van zijn schuldenaar verschuldigd aan de schuldenaar door derde partijen. Drie verschillende partijen zijn nodig: de arrestvrager (schuldeiser), de arrestee (de derde partij, die schuldenaar is bij de schuldenaar van de schuldeiser) en de gemeenschappelijk schuldenaar (schuldenaar). De goederen waar beslag op gelegd wordt, kunnen beschouwd worden als werkelijk onroerend van aard, wanneer gerealiseerd wordt dat de test, uiteindelijk, neerkomt op de verantwoordingsplicht van de arrestee (derde) bij de schuldenaar voor bepaalde goederen.

Als algemene regel geldt dat het noodzakelijk is voor de geldigheid van een arrestatie dat de persoon tegen wie het gebruikt wordt daadwerkelijk in bezit is van fondsen of goederen waarop de gemeenschappelijke schuldenaar recht heeft. Maar het recht dat de gemeenschappelijke schuldenaar heeft om een partij tot verantwoording te roepen kan beslagen worden in handen van de partij die onderhevig is aan de verantwoordingsplicht, hoewel die tweede ten tijde van de arrestatie geen fondsen of goederen in bezit heeft.^[4]

Arrestatie op grond van een ingestelde vordering

Indien gebruikt als voorlopige en beschermende maatregel, wordt de tenuitvoerleggingsmaatregel arrestatie op grond van een ingestelde vordering genoemd. Merkwaardig genoeg is dat de oudste vorm van tenuitvoerleggingsprocedure: het werd oorspronkelijk gebruikt bij iedere vordering, als eerste stap, om de gedaagde te dwingen te verschijnen voor het gerecht en tijdig zijn naleving van het vonnis te verzekeren.^[5] Terzijde toont dit citaat van de passage uit de "History of Process in Absence" (1758) van Lord Kames hoe de wettelijke beslaglegging van goederen, in het verre verleden, fundamenteel was voor alle burgerlijke rechtszaken:

In Schotland werden oorspronkelijk zelfs burgerlijke zaken niet behandeld bij gebreke [d.w.z. wanneer de gedaagde niet verschijnt voor het gerecht], meer nog dan de Engelsen momenteel doen. De dwang om de gedaagde voor het gerecht te doen verschijnen was de beslaglegging op zijn goederen, die hij weer in zijn bezit had gekregen na het betalen van een borg ter opschorting van de zaak voor het gerecht. Indien hij niet mee had willen werken en geen borg had betaald, zouden de beslagen goederen overgedragen worden aan de eiser, die ze in bezit zou houden totdat de eigenaar bereid was over te gaan tot een rechtszaak.^[6]

Terugkerend naar het heden, een bevel tot arrestatie op grond van een ingestelde vordering is mogelijk voor vorderingen die de betaling van een geldsom betreffen, uitgezonderd de betaling van kosten. Om deze maatregelen kan worden verzocht bij het Court of Session (hoogste burgerrechtelijke instantie) en bij alle Sheriff Courts (districtsrechtbanken), ongeacht de waarde van de vordering.

De maatregelen moeten worden aangevraagd in een speciaal verzoekschrift. Het verzoek kan worden ingewilligd en uitgevoerd zonder voorafgaande kennisgeving aan de schuldenaar, als (a) de schuldeiser het bestaan van zijn vorderingsrecht prima facie kan aantonen; (b) er een reëel en wezenlijk risico bestaat dat de tenuitvoerlegging van een uitspraak ten gunste van de schuldeiser teniet zal worden gedaan of benadeeld zal worden omdat (i) de schuldenaar insolvent is of dreigt te worden; of (ii) het waarschijnlijk is dat de schuldenaar al zijn vermogen of een deel daarvan zal verwijderen, vervreemden, zal bezwaren, verbergen of anderszins van de hand zal doen. De bewijslast om aan te tonen dat toestemming voor de maatregelen gerechtvaardigd is, rust op de schuldeiser. Als de rechter toestemming geeft zonder dat het verzoek eerst behandeld is in een hoorzitting, dan wordt een hoorzitting achteraf gehouden waarin eventuele bezwaren of beperkingen worden behandeld. De schuldeiser moet in dat geval de datum van de zitting kenbaar maken aan de schuldenaar en eventuele andere personen die door de rechter als belanghebbenden worden aangemerkt.^[7]

Het schema van een beslaglegging op grond van een ingestelde vordering heeft een voorgeschreven vorm. Het moet door een gerechtsdeurwaarder worden betekend: of door een messenger-at-arms, indien het bevel door het Court of Session is afgegeven, of door een sheriff officer in een sheriffrechtzaak. Bijna zonder uitzondering^[8] wordt het schema van een beslaglegging bezorgd door de gerechtsdeurwaarder, vergezeld door een getuige, aan het adres van de de derde partij, die optreedt als arrestee.

Het formulier omschrijft de vordering en geeft precieze instructies aan de arrestee (derde). Het vermeldt het totale bedrag waarop beslag wordt gelegd, boven het Beschermde Minimum Saldo. Dit beschermd bedrag is momenteel bepaald op £415; het is van toepassing wanneer de arrestatie beslag legt op fondsen op een rekening van de schuldenaar bij "een bank of een andere financiële instelling", indien de schuldenaar een individu is - het is echter niet van toepassing indien de rekening door de schuldenaar wordt gebruikt als een handelsrekening. Op alles boven £415 wordt beslag gelegd overeenkomstig de formule: "beslag in uw handen (i) de geldsom van (bedrag), boven het Beschermde Minimum Saldo, indien van toepassing, meer of minder, dat u schuldig bent aan (naam van de schuldenaar) of enig andere persoon in zijn [of haar of hun] naam; en (ii) alle roerende goederen in uw handen die betrekking hebben op of van die (schuldenaar) zijn, blijven in uw handen totdat ze worden betaald aan (schuldeiser) of tot nader bevel van de rechtbank."

De volgende notie bekrachtigt een belangrijke recente hervorming in de procedure, die meer verantwoordelijkheid legt bij de arrestee (derde): "u moet tevens, binnen een termijn van 3 weken vanaf de dag waarop het beslag wordt uitgevoerd, aan de schuldeiser de aard en waarde van de fondsen en/of roerende goederen waarop beslag is gelegd kenbaar maken. Deze kennisgeving moet in de vorm zoals vastgelegd .... Het niet naleven kan resulteren in een financiële boete krachtens paragraaf 73G van de Debtors (Schotland) Act 1987 (Wet inzake schuldenaars in Schotland) en kan tevens als obstructie van de rechtsgang worden beschouwd."

Een schuldeiser heeft recht op dergelijke onkosten die hij maakt bij het verkrijgen van de vordering en het uitvoeren van de beslaglegging, tenzij het gerecht acht dat de schuldeiser onredelijk heeft gehandeld bij het verkrijgen van de vordering.

Indien de beslagleggende schuldeiser er vervolgens in slaagt om een definitieve rechterlijke beslissing in zijn voordeel te verkrijgen, moet de schuldeiser, zo snel als redelijkerwijs mogelijk is, de arrestee (derde) een afschrift van die definitieve rechterlijke beslissing betekenen. Dit formulier (dat door de schuldeiser of de advocaat van de schuldeiser, in plaats van door de deurwaarder, wordt ondertekend) bevat een belangrijke instructie voor de arrestee (derde) - die deel uitmaakt van de hervormingen van de beslaglegging die in 2009 in werking zijn getreden: "U bent nu verplicht om aan de schuldeiser bij het verstrijken van de termijn van 14 weken vanaf deze datum (of eerder indien een mandaat [toegekend door de schuldenaar] u toestemming geeft om dit te doen) het laagste van - (a) de geldsom waarop beslag is gelegd; (b) de geldsom die u aan de schuldenaar verschuldigd bent; of (c) de geldsom ... berekend overeenkomstig paragraaf 73K(c) van de Debtors (Schotland) Act 1987 (Wet inzake schuldenaars in Schotland) vrij te geven." Deze geldsom, (b), is het totaal van de (i) hoofdsom; (ii) alle gerechtelijke kosten ten laste van de schuldenaar; (iii) de kosten van het uitvoeren van de beslaglegging; en (iv) rente over de hoofdsom; Onder bepaalde omstandigheden kan het ook mogelijk zijn om de rente over de kosten van het uitvoeren van de beslaglegging terug te vorderen. Deze automatische vrijgave van geld door de arrestee (derde) aan de schuldeiser moet plaatsvinden, tenzij de schuldenaar of de arrestee (derde) en een in aanmerking komende derde partij een bezwaarschrift indienen bij het Sheriff Court (districtsrechtbank) - of de beslaglegging om een andere reden niet meer van kracht is. Na een dergelijk bezwaarschrift zal het gerecht tot een uitspraak komen na een hoorzitting.

Arrestatie in uitvoering

Meeste beslagleggingen worden echter niet uitgevoerd op grond van een ingestelde vordering, maar worden betekend in uitvoering van ofwel rechterlijke beslissingen of schuldtitel, akten die met het oog op tenuitvoerlegging zijn geregistreerd in de Books of Council and Session (register van authentieke akten) of het register van het Sheriff Court (districtsrechtbank). Behalve dat in die categorie van rechterlijke beslissingen, welke ook de dwangbevelen (summary warrants) overgemaakt aan H.M. Revenue and Customs en aan de Schotse lokale overheden omvat, een schuldeiser die in bezit is van een uittreksel van zijn rechterlijke beslissing of schuldtitel een gerechtsdeurwaarder onmiddellijk kan opdragen over te gaan tot het uitvoeren van een beslaglegging, zonder enige voorbereiding.

Het schema van beslaglegging betekend aan de bank dient, in de ene vorm, om alle instructies te geven aan de arrestee (derde) die hierboven werden omschreven, in verband met de arrestatie op grond van een ingestelde vordering, tot aan het betekenen van de uiteindelijke rechterlijke beslissing. Daarom wordt de arrestee (derde) geïnformeerd dat beslag werd gelegd op de geldsom boven het Beschermde Minimum Saldo (maar zonder de woorden "meer of minder") - ter vereffening van de schulden van de arrestee (derde) aan de schuldeiser en enige andere goederen in handen van de arrestee (derde) voor de schuldeiser. De noties verklaren verder dat, na het verstrijken van de termijn van 14 weken, vanaf de datum van het betekenen van het schema van beslaglegging, de arrestee (derde) het wettelijke bedrag moet vrijgeven, tenzij een bezwaarschrift werd ingediend of de beslaglegging om een andere reden niet meer van kracht is. Bovendien moet de arrestee (derde), in de drie weken die volgen op het betekenen van de beslaglegging, aan de schuldenaar de aard en de waarde, voor zover bekend, van alle fondsen en/of roerende goederen waarop beslag is gelegd kenbaar maken.

Residuale beslaglegging

Deel 4, Hoofdstuk 3 van de Schotse wet inzake insolventie- en tenuitvoerlegging van 2007 (Bankruptcy and Diligence etc. (Schotland) Act 2007) stelt een nieuwe vorm van tenuitvoerleggingsprocedure in voor eigendom van een schuldenaar, erfelijk of roerend, te weten residuale beslaglegging. Het voornaamste kenmerk hiervan is dat het een tenuitvoerleggingsprocedure is die gebruikt kan worden tegen goederen waarop geen beslag gelegd kan worden volgens enige andere tenuitvoerleggingsprocedure of die vrijgesteld zijn van andere tenuitvoerlegginsproceduers.^[9] De wet is nog niet van kracht. Het dient echter wel speciaal vermeld te worden in deze discussie van het Schotse systeem voor beslaglegging op onroerende goederen; daar de wet, eens van kracht, voorziet in een proces voor beslaglegging op en het realiseren van de waarde van, bijvoorbeeld, intellectueel eigendom van auteursrechten en patenten.

1. J. Graham Stewart, A Treatise on the Law of Diligence (Edinburgh, 1898), p. 13.

2. Ibid., p. 14.

3. De tenuitvoerleggingsprocedure van arrestatie van inkomen werd geïntroduceerd door Deel III van de Debtors (Scotland) Act 1987 (wet inzake schuldenaars in Schotland).

4. Graham Stewart, p. 71.

5. Ibid., p. 13.

6. [Henry Home, Lord Kames] Historical Law Tracts, 2e ed. (Edinburgh, 1761), p. 301.

7. Zie Debtors (Scotland) Act 1987 (wet inzake schuldenaars in Schotland), 15A-N, zoals bepaald in de Schotse wet inzake insolventie- en tenuitvoerleggingsprocedures van 2007 (Bankruptcy and Diligence etc. (Scotland) Act 2007).

8. De Schotse wet inzake tenuitvoeringleggingsprocedure van 1926 (The Execution of Diligence (Scotland) Act 1926) staat, in zeer beperkte mate, het opleggen van arrestatie via aangetekende brief toe.

9. Schotse wet inzake insolventie- en tenuitvoerleggingsprocedures van 2007 (Bankruptcy and Diligence etc. (Scotland) Act 2007), artikel 129.