Warunki dopuszczalnosci wszczecia egzekucji przeciwko dluznikowi na podstawie tytulu wykonawczego

1. DO WSZCZECIA EGZEKUCJI PRZECIWKO DLUANIKOWI KONIECZNE JEST POSIADANIE TYTULU WYKONAWCZEGO STWIERDZAJACEGO ISTNIENIE SCISLE OKRESLONEGO, PEWNEGO I WYMAGALNEGO ROSZCZENIA WIERZYCIELA

POJECIE TYTULU WYKONAWCZEGO

Tytulem wykonawczym jest dokument, na podstawie którego mozliwe jest wyegzekwowanie zasadzonego roszczenia. Samo podpisanie przez strony umowy jest dla nich wiazace co do tresci postanowien, jednakze nie stanowi tytulu wykonawczego uprawniajacego do przeprowadzenia egzekucji.

W Luksemburgu uprawnienie do nadawania tytulom klauzuli wykonalnosci przysluguje na poziomie krajowym wylacznie sadom, notariuszom i niektórym organom publicznym: organom skarbowym w zakresie podatków bezposrednich (Administration des Contributions Directes) i posrednich (Administration de l'Enregistrement et des Domaines), organowi ubezpieczen spolecznych (Centre Commun de la Sécurité Sociale) i organom lokalnym (wylacznie w sferze ich kompetencji).

W Wielkim Ksiestwie Luksemburg mamy do czynienia z nastepujacymi rodzajami tytulów wykonawczych:

• orzeczeniami sadu (zaopatrywanymi w klauzule wykonalnosci)
• aktami notarialnymi (zaopatrywanymi w klauzule wykonalnosci)
• nakazami zaplaty

Dodatkowo w Unii Europejskiej wystepuja:

• europejskie tytuly egzekucyjne
• europejskie nakazy zaplaty.

CZYM JEST ROSZCZENIE PEWNE, SCISLE OKRESLONE I WYMAGALNE?

Z roszczeniem pewnym mamy do czynienia wówczas, gdy nie istnieje mozliwosc podwazenia jego podstawy. Natomiast roszczenie opiewajace na scisle okreslona kwote to takie roszczenie, które zostalo lub moze zostac wyrazone w pieniadzu.

Roszczenie jest wymagalne wówczas, jesli minal termin jego spelnienia lub gdy jego zaspokojenie nie zalezy od spelnienia warunku.

NADANIE KLAUZULI WYKONALNOSCI TYTULOWI EGZEKUCYJNEMU

Po zaopatrzeniu w klauzule wykonalnosci tytul egzekucyjny staje sie tytulem wykonawczym , czyli kwalifikuje sie do egzekucji prowadzonej przez uprawnione organy.

W zaleznosci od charakteru tytulu (sadowy: np. wyrok sadu, badz notarialny: np. akt sporzadzony przed notariuszem) klauzule wykonalnosci nadaje odpowiednio kancelaria sadu lub notariusz, który sporzadzil akt.

Niektóre tytuly nie wymagaja klauzuli wykonalnosci.

Sa to :

• 1.) europejski tytul egzekucyjny oraz
• 2.) europejski nakaz zaplaty

Po zaopatrzeniu tytulu egzekucyjnego w klauzule wykonalnosci, tytul ten stanowi tytul wykonawczy (grosse).

W Luksemburgu organem egzekucyjnym powolanym do przeprowadzenia egzekucji na podstawie tytulu wykonawczego jest komornik sadowy.

Klauzula wykonalnosci ma nastepujace brzmienie :

MY, HENRYK,

Wielki Ksiaze Luksemburga, Ksiaze Nassau;

Niniejszym oswiadczamy

[...]

NAKAZUJEMY

wszystkim komornikom sadowym - wykonanie tego wyroku (wyrok, postanowienie, decyzja, nakaz);

Prezesowi Prokuratorii Krajowej i prokuratorom przy sadach okregowych - wsparcie komorników, a wszystkim komendantom i funkcjonariuszom organów scigania - udzielenie im pomocy w okolicznosciach prawem przewidzianych.

NA DOWÓD CZEGO

Niniejsze orzeczenie sadowe (wyrok, postanowienie, decyzja, nakaz) zostalo podpisane i opatrzone pieczecia sadu pierwszej instancji (Sadu Najwyzszego, sadu okregowego, sadu administracyjnego, notariusza itd.)

2. DODATKOWE WARUNKI, KTÓRE MUSZA ZOSTAC SPELNIONE PRZED WSZCZECIEM POSTEPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

OD ORZECZENIA NIE MOAE PRZYSLUGIWAC ODWOLANIE (PRAWOMOCNOSC ORZECZENIA) LUB MUSI ONO ZOSTAC ZAOPATRZONE WE WZMIANKE O NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOSCI

W jezyku prawniczym okreslenie res iudicata oznacza prawomocnosc orzeczenia, która ma miejsce wówczas, gdy nie przysluguja od niego zwykle srodki zaskarzenia takie jak apelacja.

Natychmiastowa wykonalnosc zrównuje okres czasu pomiedzy wydaniem orzeczenia (czy tez jego doreczeniem) a momentem, w którym staje sie ono prawomocne. Zasada jest, iz przed rozpoczeciem egzekucji musi uplynac okreslony termin, po którym orzeczenie staje sie prawomocne. Cecha natychmiastowej wykonalnosci jest przejscie do etapu wykonania orzeczenia juz z chwila jego doreczenia. Klauzula natychmiastowej wykonalnosci musi byc uwidoczniona na odpisie orzeczenia. Sad nadaje ja tylko wtedy, gdy przewidziane jest to przepisami prawa lub gdy uzna, iz okolicznosci sprawy uzasadniaja jej nadanie - jednakze w tym drugim przypadku nadawana jest wylacznie na wniosek.

Osobna kwestia jest obliczanie terminu uplywajacego miedzy doreczeniem orzeczenia a jego uprawomocnieniem sie. W Luksemburgu, co do zasady, orzeczenia podlegaja wykonaniu po uplywie maksymalnego okresu 55 dni, biegnacego od dnia nastepnego po dniu doreczenia.

W przepisach prawa przewidziane sa wyjatki, na podstawie których istnieje mozliwosc egzekwowania naleznosci po uplywie wczesniejszego terminu.

Szczególowych informacji w tym zakresie udziela luksemburski komornik.

DORECZENIE ORZECZENIA

Dluznik ma miejsce zamieszkania na terytorium Wielkiego Ksiestwa Luksemburg

W Wielkim Ksiestwie Luksemburg rozróznia sie dwa sposoby dokonywania doreczen w sprawach cywilnych .

Doreczenia moga byc dokonywane przez kancelarie sadu (fr. notification) lub komornika (fr. signification).

Co do zasady doreczen dokonuje komornik, jedynie w szczególnych wypadkach kancelaria sadu. Doreczenia takie maja miejsce wylacznie w wyjatkowych sytuacjach, w których wierzyciel ma uprzywilejowana pozycje, np. gdy chodzi o wyrok sadu pierwszej instancji w sprawach dzierzawy nieruchomosci i prawa pracy.

Przypadki, w których doreczenia dokonywane sa przez kancelarie sadu sa ograniczone.

Miedzy obydwoma sposobami doreczen istnieje zasadnicza róznica: doreczenie przez kancelarie odbywa sie za posrednictwem poczty, natomiast doreczenie przez komornika co do zasady osobiscie (w lokalu, miejscu zamieszkania, czy pobytu dluznika). Teoretycznie doreczenia przez komornika daja lepsza gwarancje faktycznego przekazania dokumentu. Komornik poszukujac adresata musi dolozyc wszelkich staran, aby dokonac prawidlowo doreczenia. Kolejna zaleta tego sposobu jest mozliwosc poinformowania dluznika przez komornika o charakterze doreczanego dokumentu, a takze pouczenia o przyslugujacych mu srodkach czy tez koniecznosci kontaktu z adwokatem lub bankiem. Doreczenie jest bezwzgledna przeslanka warunkujaca wykonanie tytulu. W celu upewnienia sie, iz dluznik zapoznal sie z trescia obowiazku wynikajacego z tytulu wykonawczego, kancelaria sadu oraz komornik wystawiaja odpowiednie zaswiadczenia o zawiadomieniu dluznika (fr. odpowiednio acte de notification i acte de signification). Jest to bardzo istotne ze wzgledu na to, iz dluznicy zazwyczaj nie stawiaja sie na posiedzenia sadu.

Dluznik ma miejsce zamieszkania w innym Panstwie Czlonkowskim

Jesli dluznik posiada miejsce zamieszkania w innym Panstwie Czlonkowskim Unii Europejskiej, orzeczenie nalezy doreczyc w tym panstwie. Zgodnie z opisanymi powyzej róznicami doreczenia stronom, które podlegaja jurysdykcji tamtejszych sadów, dokonuje kancelaria sadu lub alternatywnie komornik sadowy dopelniajacy formalnosci w Luksemburgu. Obecnie znacznie latwiej jest dokonac doreczenia orzeczen sadowych na terenie Unii Europejskiej.

Dluznik ma miejsce zamieszkania w panstwie niebedAcym Panstwem Czlonkowskim

Fakt zamieszkiwania dluznika na terytorium panstwa trzeciego nie zwalania z obowiazku doreczenia tytulu wykonawczego.

W Luksemburgu obowiazek doreczenia spoczywa równiez na kancelarii sadu lub komorniku.

3. SKORZYSTANIE ZE SRODKA EGZEKUCYJNEGO W OKRESLONYM PRZEDZIALE CZASOWYM

Nalezy rozróznic nastepujace sytuacje:

• Actio iudicata - czynnosc inicjujaca wszczecie egzekucji musi zostac dokonana w ciagu 30 lat. Jest to okres równy zwyklemu okresowi przedawnienia roszczen w sprawach cywilnych. W praktyce zastosowanie tego mechanizmu ma miejsce niezwykle rzadko, poniewaz wiekszosc orzeczen wykonywana jest w czasie o wiele krótszym, co nie wyklucza przypadków, w których egzekucja trwa kilka lat.

• Dluznika nalezy zawiadomic o wydaniu wyroku zaocznego przez sad w terminie szesciu miesiecy od jego wydania. Doreczenie orzeczenia w powyzszym terminie jest niezbedna przeslanka wszczecia egzekucji.

• Konieczne jest równiez przestrzeganie innych terminów warunkujacych mozliwosc wszczecia egzekucji. Dla przykladu nalezy podac, iz wszczecie egzekucji roszczen okresowych musi nastapic w ciagu 6 miesiecy. Natomiast w przypadku zajecia rzeczy najemcy na poczet zaplaty czynszu (srodek egzekucyjny w pierwszym etapie), sady czesto okreslaja w orzeczeniach, iz wniosek o zatwierdzenie zajecia powinien zostac zlozony pod rygorem niewaznosci w okreslonym terminie liczac od pierwotnego orzeczenia.

Srodki o charakterze zabezpieczajacym

Prawo luksemburskie przewiduje srodki prawne, które przysluguja wierzycielowi na etapie przed wydaniem tytulu wykonawczego.

srodki te umozliwiaja wierzycielowi przyszle zaspokojenie z majatku dluznika. Zastosowanie ich ogranicza prawo dluznika do rozporzadzania skladnikami majatku.

Rozrózniamy srodki o charakterze wylacznie zabezpieczajacym oraz srodki o charakterze mieszanym, tj. chroniace pozycje wierzyciela tylko w poczatkowym etapie postepowania.

W prawie luksemburskim istnieje jeden srodek o charakterze wylacznie zabezpieczajacym. Jest to zajecie ruchomosci majace na celu zabezpieczenie roszczenia przedsiebiorcy.

W przypadku, gdy wierzyciel nie jest przedsiebiorca, przepisy prawa wykluczaja zastosowanie tego srodka.

1. SRODKI O CHARAKTERZE MIESZANYM

Zazwyczaj sa to srodki dwuetapowe, przy czym na ostatnim etapie moga zostac przeksztalcone w srodki egzekucyjne (na tym etapie pojawia sie tytul wykonawczy).

W pierwszym stadium zostaja zastosowane jako srodki zabezpieczajace roszczenie poprzez dokonanie zajec skladników majatku dluznika w toku postepowania zabezpieczajacego, natomiast w drugim etapie stosowane sa jako srodki egzekucyjne. Przejscie od pierwszego do drugiego etapu uzaleznione jest od uzyskania przez wierzyciela tytulu wykonawczego lub wszczecia postepowania majacego na celu uzyskanie takiego tytulu.

Regulacja, jak i stosowanie niniejszych srodków sa skomplikowane i w praktyce moga nastreczac trudnosci.

Niektóre z tych srodków wymagaja zezwolenia sadu, natomiast w przypadku innych, zezwolenie moze zostac zastapione formalnym wezwaniem do zaplaty. Niektóre ze srodków o charakterze mieszanym wymagaja posiadania publicznego lub prywatnego tytulu egzekucyjnego, w którym stwierdzono roszczenie. Przy zastosowaniu tego typu srodków zalecane jest skorzystanie z pomocy prawnika, w tym komornika, ze wzgledu na ich skomplikowany charakter.

2. WARUNKI ZASTOSOWANIA SRODKA ZABEZPIECZAJACEGO

ZAJECIE RZECZY W POSTEPOWANIU GOSPODARCZYM

W celu zastosowania omawianego srodka konieczne jest uzyskanie zezwolenia prezesa sadu okregowego po uprzednim zlozeniu wniosku w tym zakresie. Strona obowiazana nie bierze udzialu w postepowaniu, co stawia wierzyciela w uprzywilejowanej pozycji ze wzgledu na fakt, iz dluznik nie ma wiedzy o toczacym sie postepowaniu. Charakter ex parte postepowania daje wieksza gwarancje skutecznego zabezpieczenia.

3. RODZAJE SRODKÓW ZABEZPIECZAJACYCH

zajecie rzeczy w sprawach gospodarczych (art. 550 Nowego Kodeksu Postepowania Cywilnego - NCPC)

Celem omawianych srodków jest czasowe uniemozliwienie dluznikowi rozporzadzeniem majatkiem przed wszczeciem postepowania co do istoty sprawy. W takich okolicznosciach po uzyskaniu zgody na sprzedaz licytacyjna rzeczy zajetych w postepowaniu zabezpieczajacym, zabezpieczenie moze zostac przeksztalcone w egzekucje i tym samym doprowadzic do zaspokojenia wierzyciela z sumy uzyskanej z egzekucji. Poziom zaspokojenia roszczenia uzalezniony jest od uzyskanej kwoty.

zajecie ruchomosci w celu zabezpieczenia (art. 956 ust. 1 i 2 NCPC)

Zajecie rzeczy najemcy (saisie gagerie) to zajecie rzeczy znajdujacych sie w lokalu wynajetym przez wynajmujacego-wierzyciela najemcy-dluznikowi. srodek ten przysluguje dochodzacemu zaplaty zaleglego czynszu.

zajecie rzeczy bedAcych we wladaniu osób trzecich (art. 693 i nast. NCPC)

Celem zastosowania tego srodka jest zajecie rzeczy dluznika bedacych we wladaniu osób trzecich i doprowadzenie do zaniechania ich zwrotu dluznikowi. srodek ten jest wykorzystywany w celu uniemozliwienia rozporzadzenia przez osobe trzecia skladnikami majatku, którymi wlada ona w imieniu dluznika. Stosowany jest równiez w celu zajecia srodków na rachunku bankowym .

zajecie wynagrodzenia

Zastosowanie tego srodka umozliwia zajecie wynagrodzenia za prace i swiadczen emerytalno-rentowych dluznika. Dozwolone jest stosowanie wszelkich srodków przewidzianych przepisami prawa majacych na celu ustalenie platnika dluznika.

ZABEZPIECZENIA

Informacje wstepne

Luksemburska ustawa z dnia 21 grudnia 1994 r. o zmianie niektórych ustaw dotyczacych cesji roszczen i zastawu, Kodeksu Cywilnego oraz Kodeksu Handlowego zmienila w zakresie egzekucji sadowej Rozporzadzenie Wielkiego Ksiecia z dnia 27 maja 1937 r. w sprawie zabezpieczania naleznosci objetych zastawem na majatku przedsiebiorstwa.

Ustawa o umowie gwarancji finansowej z dnia 5 sierpnia 2005 r. ustanowila ramy prawne dla zastawów na instrumentach finansowych, przewlaszczeniu na zabezpieczenie oraz umów kompensacji.

Korzystanie z uslug komornika sadowego nie jest obowiazkowe w wyzej wymienionych przypadkach.

W praktyce komornicy luksemburscy nie zajmuja sie aktualnie cesjami roszczen, czy tez kwestia zastawów.

Nalezy podkreslic, iz ustawa o umowie gwarancji finansowej dotyczy podmiotów profesjonalnych z sektora finansowego, natomiast Rozporzadzenie Wielkiego Ksiecia w sprawie zabezpieczania naleznosci zastawem na majatku przedsiebiorstwa, podobnie jak zastaw w stosunkach miedzy przedsiebiorcami, ma zastosowanie wylacznie do tej grupy podmiotów. Z uwagi na zakreslone ramy opracowania, w/w  specjalne rodzaje zabezpieczen, podobnie jak zastaw prawa cywilnego i zastaw uzytkowy (antychretyczny) tj. zastaw na nieruchomosci ustanawiany przez dluznika jako zabezpieczenie dlugu lub hipoteki, nie beda tu omawiane.

Podkreslic nalezy, iz w zakresie kompetencji komornika sadowego lezy kwestia rejestracji hipotek sadowych, w zwiazku z czym ponizej przedstawiono ogólne uwagi w tym zakresie.

Istota zabezpieczenia

Celem wszystkich rodzajów zabezpieczen jest zapewnienie ochrony przed zdarzeniami, które moga nastapic w czasie dokonywania transakcji skutkujacych niewyplacalnoscia dluznika.

W tym celu wierzycielowi przysluguja dwa rodzaje uprawnien:

Prawo pierwszenstwa w zaspokojeniu

Prawo pierwszenstwa w zaspokojeniu polega na tym, iz wierzyciel korzystajacy z zabezpieczenia moze zaspokoic sie z zabezpieczonego majatku z pierwszenstwem przed innymi wierzycielami dluznika. Wyzsza kategoria zaspokojenia stawia wierzyciela w uprzywilejowanej sytuacji, poniewaz zabezpieczony skladnik majatku moze byc takze przedmiotem zajecia na rzecz innej osoby. W sytuacji, gdy skladnikiem majatku dluznika jest nieruchomosc, kolejnosc zaspokojenia ustala sie wedlug zasady publicznego ujawnienia obciazen nieruchomosci. Jawnosc w tym zakresie umozliwia wierzycielowi sprawdzenie czy nieruchomosc jest objeta zajeciem na rzecz osób trzecich.

Prawo dochodzenia naleznosci od nabywcy przedmiotu zabezpieczenia (droit de suite)

Konsekwencja tego prawa jest mozliwosc "podazania" wierzyciela za rzecza stanowiaca zabezpieczenie niezaleznie od tego, czyja jest aktualnie wlasnoscia.

Istota zabezpieczen rzeczowych polega na tym, ze ich przedmiotem jest skladnik majatku dluznika, z którego wierzyciel moze zaspokoic sie nawet wtedy, gdy wlasnosc przedmiotu zabezpieczenia zostanie przez dluznika przeniesiona na inna osobe.

Obciazenie rzeczy nie zabrania dluznikowi korzystania z niej.

Rodzaje zabezpieczen ustanawianych przez komornika sAdowego

Komornik moze, na podstawie tytulu wykonawczego, nakazac podmiotowi rejestrujacemu hipoteki wpisanie do odpowiednich rejestrów nastepujacych hipotek:

• hipoteki na nieruchomosci
• hipoteki na statkach wodnych
• hipoteki na statkach powietrznych

Ustanowienie hipoteki wywiera skutek na przyszlosc w przypadku, gdy wierzyciel bedzie zmuszony zaspokoic sie z nieruchomosci obciazonej hipoteka. Zaspokojenie nastepuje poprzez sprzedaz licytacyjna. Procedure wszczyna zajecie nieruchomosci. Wierzycielowi przysluguje prawo skorzystania z klauzuli voie parée zawartej w umowie kredytu hipotecznego.

Klauzula voie parée umozliwia wierzycielowi hipotecznemu sprzedaz nieruchomosci przez notariusza z pominieciem drogi sadowej. W Luksemburgu dozwolone jest wlaczenie takiej klauzuli do umowy kredytu. Jednakze warunkiem licytacji nieruchomosci z zastosowaniem klauzuli voie parée jest pierwszenstwo w zaspokojeniu danego wierzyciela w stosunku do innych wierzycieli. Jezeli wierzycielowi nie przysluguje pierwszenstwo w zaspokojeniu z nieruchomosci obciazonej hipoteka, wówczas sprzedaz nieruchomosci przy pomocy klauzuli voie parée jest niedopuszczalna.